"Luftë e ftohtë" Arabo-Iraniane në zhvillim për "sytë" e Sirisë

Shumë muaj më parë, një grusht vendesh të pasura me naftë si Arabia Saudite, Katari apo Emiratet, u bashkuan, hapën portofolat dhe vendosën të paguajnë pagat e ushtarëve rebelë në Siri, të cilët prej 20 muajsh luftojnë kundër qeverisë së Presidentit Al Assad. Kjo përpjekje për të rrëzuar një regjim totalitar dhe gjakatar me të shkuar të bollshme dhune, pati vetëm një problem. Assad i përket rrymës alevi, një degë e shiave, ndërsa kundërshtarët e tij arabë janë myslimanë suni. Irani është atdheu kryesor i shiave, ndërsa kjo popullatë është e përhapur në shumë vende të tjera, përfshirë Irakun, shteti që gjendet mes Sirisë dhe Iranit.

“Reuters” raportoi dje se qindra militantë shia nga Iraku po luftojnë aktualisht në Siri, më së shumti në krah të trupave qeveritare dhe i kanë dhënë besnikërinë e tyre udhëheqësit fetar suprem në Iran. Më në Veri, ushtria jo pak e fuqishme e shiave të Libanit, e cila është regjur me luftë të gjatë prej shumë dekadash kundër Izraelit, si dhe me luftën civile të Libanit që zgjati mbi 20 vjet dhe u mbyll vetëm më 1990, është gjithashtu duke mbështetur Assad kundër ushtrisë rebele të financuar dhe armatosur nga Arabia Saudite, Katari e Emiratet, të gjitha këto, vende suni.

Në shumë kuptime, tashmë Siria po kthehet në një zonë të nxehtë të luftës së ftohtë mes arabëve dhe iranianëve. Ndarja mes tyre filloi që herët gjatë dekadave të para të ngritjes së perandorisë islamike, në shekullin e tetë. Dallimet etnike janë çimentuar me ndarje fetare. Për militantët shia të Irakut, të cilët ndjekin Ajatollah Ali Khamenein e Iranit, kryengritja në Siri kërcënon ndikimin e shiave në tërësi në të gjithë rajonin dhe shumë prej tyre e shohin si detyrë të mbështesin Assadin.

Mes tyre janë dezertorë dhe ish-luftëtarë të kryengritjes antiamerikane të udhëhequr nga ushtria Mehdi e Moktada al-Sard, grupimi Bard i mbështetur nga Irani si dhe lëvizja Hezbollah, e cila dikur bombardoi ashpër një bazë amerikane duke vrarë qindra marinsa.

Politikanët shia në Irak thonë se militantët që kanë shkuar në Siri nuk kanë urdhër zyrtar nga udhëheqësit e vet, të cilët kanë praktikisht pushtetin në Bagdad, por e ndajnë atë me sunitët dhe janë në një situatë të vështirë mes arabëve dhe mbështetësve të tyre në Iran.

Disa prej luftëtarëve janë nga ushtria Mehdi, e cila u shpartallua nga Iraku në vitin 2007 dhe gjeti strehë në Siri.

“Ne kemi formuar një brigadë me 500 burra nga Iraku, si dhe nga Siria e kombësi të tjera”, thotë një prej udhëheqësve që identifikohet me pseudonimin Abu Hajar.

“Kur luftimet shpërthyen në zonën tonë, ne kryem disa operacione ushtarake të koordinuara me ushtrinë e Sirisë për të pastruar disa zona të kapura nga rebelët”, thotë Hajar, i cili, si shumë të tjerë, shkoi si emigrant në Siri para konfliktit. Brigada e ka emrin Abu al-Fadhl al-Abbas, një vëlla i imamit Ali dhe nip i Profetit Muhamed. Ai u vra më shumë se 1300 vjet më parë dhe që nga ajo kohë, është bërë simbol i sakrificës për shiat.

Një luftëtar tjetër tha se grupi i tij kishte për detyrë të mbronte një faltore të famshme shia, si dhe lagjen përreth faltores. Por sipas tij, në disa raste, grupi përdoret edhe për sulme parandaluese ndaj luftëtarëve rebelë.

Rebelët e Sirisë i konsiderojnë militantët shia si një forcë pro Assadit. Disa janë kapur dhe vrarë gjatë luftimeve. Në lagjen Sadr të Bagdadit, së fundmi një prej të vrarëve u shpall martir.

Zyrtarisht, ushtria Mehdi, ose krahu politik i saj thonë se nuk kanë dërguar njerëz në Siri, pasi e shohin konfliktin si problem i brendshëm i atij vendi. Udhëheqësit shia të Irakut e shohin Sirinë si një makth. Rënia kaotike e Assad mund të ndajë këtë vend sipas linjave sektare ose mund të krijojë një qeveri të dominuar nga sunitët dhe armiqësore ndaj tyre.

Konflikti që nisi si një rebelim popullor dhe paqësor ndaj një qeverie diktatoriale, po kthehet gjithnjë e më shumë në një luftë të hapur ku shtetet rajonale përplasen ashpër.